Làm thế nào để phòng ngừa loãng xương ở người trung niên và cao tuổi? (Kỳ 1)

 Wikicabinet – Kênh thông tin tri thức nhân loại kính chào quý độc giả ở kỳ trước chúng tôi đã giới thiệu các chủ đề về:

Những hiểu lầm về đường mà bạn cần biết

Kỳ này wikicabinet xin giới thiệu đến độc giả một chủ đề Làm thế nào để phòng ngừa loãng xương ở người trung niên và cao tuổi? (Kỳ 1) Mời quý độc giả đón theo dõi chủ đề này cùng wikicabinet nhé!

Loãng xương là vấn đề người trung niên và người cao tuổi thường gặp phải, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh, sau khi bị loãng xương nhiều người bệnh không biết cách chữa trị, người ta thường nói bổ sung canxi thì lâu mới khỏi. Trong một thời gian, các triệu chứng không thuyên giảm. Có thực sự loãng xương là do thiếu canxi? Bổ sung canxi có phải là cách điều trị duy nhất? Hôm nay chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu câu trả lời nhé.

“Loãng xương không có nghĩa là thiếu canxi”

Tác dụng của canxi đối với cơ thể con người là gì? Thiếu canxi có những tác hại gì?

Canxi là thành phần quan trọng của cơ thể con người, một người trưởng thành khỏe mạnh chứa khoảng 1 đến 1,2kg canxi, đứng thứ 5 sau cacbon, hydro, oxy, nitơ và đứng đầu trong các nguyên tố vô cơ cấu tạo nên cơ thể con người. Canxi tồn tại ở hai dạng chính trong cơ thể con người: 99,3 canxi có trong xương và răng dưới dạng tinh thể hydroxyapatite, 0,7% canxi có trong dịch ngoại bào và mô mềm ở dạng ion.

Canxi đóng một vai trò rất quan trọng trong cơ thể con người:

• Tham gia vào cấu tạo của xương và răng;
• Duy trì và điều hòa sự hưng phấn thần kinh cơ bình thường;
• Tham gia vào quá trình khớp nối co cơ;
• Duy trì chức năng điện sinh lý bình thường của tim;
• Ảnh hưởng đến tính thẩm thấu của mao mạch;
• Tham gia điều hòa việc giải phóng các hormone và chất dẫn truyền thần kinh khác nhau;
• Có thể kích hoạt nhiều loại enzym để điều chỉnh quá trình trao đổi chất và hoạt hóa bổ thể;
• Tham gia vào quá trình đông máu, là yếu tố đông máu cần thiết cho quá trình đông máu;
• Tham gia vào quá trình truyền tín hiệu tế bào;

Tóm lại, canxi là một thành phần quan trọng không thể thiếu trong các chức năng sinh lý và quá trình trao đổi chất khác nhau của cơ thể con người, một khi thiếu canxi sẽ có nhiều ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ thể. Thiếu hụt canxi có thể gây tổn thương cho nhiều hệ thống trong cơ thể.

Những nguy cơ chính của việc thiếu canxi

Ảnh hưởng đến dây thần kinh và cơ – giảm nồng độ canxi trong huyết thanh có thể gây hưng phấn quá mức cho thần kinh và cơ, gây ra các triệu chứng như co giật cơ (chuột rút), mất ngủ hoặc giảm chất lượng giấc ngủ.

Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa – Thực phẩm cần nhiều men tiêu hóa khác nhau để phân hủy và hấp thụ chất dinh dưỡng, các ion canxi có thể tăng cường hoạt động của các men tiêu hóa, thiếu hụt canxi có thể dẫn đến suy giảm chức năng tiêu hóa của con người.

Ảnh hưởng đến tăng trưởng và phát triển – Thiếu canxi ở tuổi vị thành niên sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng và phát triển. Thiếu canxi nhẹ có thể biểu hiện như đau nhức khi mọc răng, mọc răng muộn, chậm mọc tóc, chậm phát triển chiều cao. Thiếu canxi nặng có thể dẫn đến còi xương cho trẻ.

Ảnh hưởng đến chức năng đông máu -Canxi là yếu tố đông máu quan trọng, khi cơ thể có các điểm chảy máu, thrombin có thể được kích hoạt từng bước để cầm máu, khi thiếu canxi huyết thanh sẽ gây rối loạn đông máu và làm vết thương chậm lành.

Dẫn đến loãng xương -khi mất canxi trong xương đến một mức độ nhất định sẽ xảy ra hiện tượng loãng xương, người bệnh có triệu chứng đau lưng, va chạm nhẹ dễ bị gãy xương.

Có nhiều tác hại do thiếu canxi gây ra như cao huyết áp, tăng sản xương, răng lung lay, lão hóa da,… Hầu như mọi cơ quan trong cơ thể đều có thể bị ảnh hưởng.

Làm thế nào để loãng xương xảy ra? Những lý do nào ngoài thiếu canxi?

Mọi người thường cho rằng sự xuất hiện của bệnh loãng xương là do thiếu canxi trong thực phẩm, điều này thực sự không chính xác. Xương của chúng ta liên tục trải qua quá trình trao đổi chất, trong thời kỳ thiếu niên, chúng ta tiếp tục xây dựng xương, sau khi xương trưởng thành, chúng ta luôn có quá trình tái tạo xương. Tái tạo xương bao gồm hai quá trình là hủy xương và tạo xương diễn ra một cách có trật tự, khi quá trình hủy xương lớn hơn quá trình tạo xương sẽ xảy ra hiện tượng loãng xương.

Hoạt động hủy xương -osteoclast của xương được tăng cường, xương cũ bị hấp thu và tiêu hủy;

Hình thành xương – hoạt động của nguyên bào xương được tăng cường để thúc đẩy quá trình hình thành xương mới.

Quá trình tái tạo xương

Nguyên nhân thực sự của loãng xương là do quá trình tái tạo xương ở người bệnh bị cản trở, quá trình hủy xương lớn hơn quá trình tạo xương. Thức ăn thiếu canxi dẫn đến nồng độ ion canxi trong huyết thanh thấp, không chỉ ảnh hưởng đến quá trình tạo xương mà còn thúc đẩy quá trình vận chuyển canxi trong xương vào máu, dẫn đến tình trạng loãng xương xuất hiện và trầm trọng hơn. Do đó, việc thiếu canxi trong chế độ ăn có thể dẫn đến tình trạng lỏng lẻo, nhưng có những yếu tố khác ảnh hưởng đến sự cân bằng của quá trình tái tạo xương.

Hormone tuyến cận giáp (PTH) -PTH có tác dụng kép là thúc đẩy kết quả và làm tan xương. Một mặt, nó có thể kích thích các tế bào xương tiết ra các yếu tố tăng trưởng giống như insulin, thúc đẩy sự tổng hợp collagen và chất nền, có lợi cho sự hình thành xương; mặt khác, nó có thể tăng hoạt động và số lượng tế bào hủy xương, thúc đẩy sự hòa tan của chất nền xương và muối xương. Khi PTH quá nhiều có thể gây loãng xương.

Vitamin D – Vitamin D có thể thúc đẩy sự hấp thụ canxi và phốt pho ở ruột non, nó cũng có tác dụng kép đối với xương và quá trình phân hủy xương, thúc đẩy sự tái hấp thu canxi và phốt pho ở ống thận. Khi cơ thể con người bị thiếu vitamin D sẽ ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ canxi, thậm chí lượng canxi trong thức ăn có đủ cũng có thể gây loãng xương.

Calcitonin (CT) -Calcitonin có thể ức chế trực tiếp sự hình thành của tế bào hủy xương, và đẩy nhanh quá trình chuyển hóa tế bào hủy xương thành nguyên bào xương, do đó tăng cường tác dụng tạo xương, ức chế sự hòa tan muối xương, và giảm nồng độ canxi và phốt pho trong máu. Khi cơ thể con người thiếu calcitonin, nó cũng có thể dẫn đến mất xương và loãng xương.

Glucocorticoids -Glucocorticoid cũng có nhiều tác dụng đối với quá trình hủy xương, quá nhiều hoặc thiếu đều có thể gây rối loạn tạo xương. Khi glucocorticoid vào cơ thể quá mức sẽ kích thích xương hấp thu, ức chế hấp thu canxi ở ruột non, tăng đào thải canxi qua nước tiểu, thúc đẩy bài tiết hormone tuyến cận giáp và tăng hấp thu xương, dẫn đến loãng xương.

Estrogen -Estrogen có tác dụng làm chậm quá trình mất xương, Estrogen bao gồm estrone, estradiol và estriol, Estradiol có tác dụng mạnh nhất, thiếu estrogen cũng có thể gây loãng xương.

Thyroxine – tuyến giáp có thể thúc đẩy quá trình biến đổi xương, khi thiếu thyroxine thì quá trình hủy xương sẽ giảm, khi quá nhiều thyroxine thì quá trình hủy và tạo xương sẽ tăng lên, nhưng lại ảnh hưởng lớn hơn đến quá trình hủy xương.

Hút thuốc lá nặng trong thời gian dài sẽ làm tăng canxi máu và tăng đào thải canxi qua nước tiểu, đồng thời cũng làm giảm thể tích xương trabecula, tốc độ tạo xương và tốc độ lắng đọng muối khoáng của xương.

– Uống quá nhiều rượu trong thời gian dài sẽ làm tăng nồng độ etanol trong máu, có thể ức chế chức năng của các nguyên bào xương, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của xương, làm nhanh quá trình mất xương.

Cà phê, trà đậm, đồ uống – trong những đồ uống giàu caffeine này, caffeine có thể thúc đẩy bài tiết canxi qua đường tiểu, làm trầm trọng thêm tình trạng mất canxi và tăng nguy cơ loãng xương.

Do đó, chúng ta thấy rằng bất kỳ yếu tố nào ảnh hưởng đến sự cân bằng của quá trình tái tạo xương và làm cho quá trình hủy xương lớn hơn quá trình tạo xương đều có thể gây mất xương và dẫn đến loãng xương. Do đó, các nhóm nguy cơ cao bị loãng xương bao gồm:

• Người không thích uống sữa, ăn trứng, ăn rau lá xanh, chế độ ăn thiếu canxi;
• Ở phụ nữ sau mãn kinh, sự tiết estrogen giảm xuống đáng kể;
• Những người ở nhà lâu, không thích phơi nắng thiếu vitamin D;
• Bệnh nhân cường giáp tiết quá nhiều thyroxine;
• Bệnh nhân dùng glucocorticoid trong thời gian dài;
• Những người thường xuyên hút thuốc, uống rượu, uống cà phê, trà đậm, đồ uống;
• Cố gắng tránh các yếu tố nguy cơ của loãng xương trong cuộc sống

Trong kỳ tiếp theo, Wikicabinet trân trọng mời độc giả đón đọc chủ đề Làm thế nào để phòng ngừa loãng xương ở người trung niên và cao tuổi? (Kỳ 2)

Nếu có những thắc mắc hay muốn tìm hiểu về bất kỳ chủ đề nào, hãy liên hệ với Wikicabinet bằng cách bình luận ở phía dưới nhé.

Source:Wiki Cabinet

Via:Wiki Cabinet