Apple vẫn sẽ rời Trung Quốc để tới Việt Nam, Ấn Độ dưới thời ông Biden

 Quá trình tách rời chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu bắt đầu từ thời Tổng thống Trump dường như sẽ tiếp tục dưới thời người tiền nhiệm Joe Biden. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn sẽ giữ vai trò chủ đạo trong hệ thống sản xuất điện tử toàn cầu thêm ít nhất 5 năm nữa.

Chính sách thương mại thù địch của ông Trump với Trung Quốc khiến nhiều nhà sản xuất phải chuyển dây chuyền sang các nước láng giếng như Việt Nam, hay xa hơn đến Ấn Độ và Mexico để tránh bị áp thuế trừng phạt và giảm rủi ro bị trừng phạt trong tương lai.

Apple, công ty lớn nhất trong số nhiều đại gia công nghệ đang phụ thuộc vào các nhà máy tại Trung Quốc, sẽ chuyển một số dây chuyền sản xuất iPad và MacBook sang Việt Nam. Đối tác lắp rắp chính của Apple là Hon Hai Precision (tức Foxconn) gần đây vừa phân bổ khoản đầu tư 270 triệu USD vào Việt Nam.

Theo Bloomberg, động thái của Apple và đối tác cho thấy một cuộc di cư lớn và lâu dài, có thể gây ảnh hưởng đến "táo khuyết" cũng như vai trò "công xưởng thế giới" của Trung Quốc.

Ông Terry Gou, nhà sáng lập Foxconn, đã tạo ra thuật ngữ "G2" để mô tả xu hướng một chuỗi cung ứng thống nhất chia ra ít nhất làm hai phần. Hồi tháng 8 năm nay, Chủ tịch Foxconn Young Liu nói các khu vực như Ấn Độ, Đông Nam Á và châu Mỹ có thể tạo lập một hệ sinh thái chuyên dụng riêng trong tương lai.

Xu hướng tách rời hiện tại giữa Mỹ và Trung Quốc dường như không thể đảo ngược khi mà các quốc gia khác như Ấn Độ và Việt Nam đang ra sức củng cố cơ sở hạ tầng và chính sách để thu hút các nhà sản xuất nước ngoài. Ấn Độ và Việt Nam còn có chi phí nhân công và đất đai thấp hơn cũng như ít căng thẳng địa chính trị hơn so với Trung Quốc.

"Khi chi phí sản xuất tại Trung Quốc đắt đỏ hơn và tình hình chính trị Mỹ trở nên khó đoán hơn trước, doanh nghiệp ngoại đã dần chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc. Xu hướng đó sẽ tiếp tục khi chi phí sản xuất tại Trung Quốc tăng vọt và cả Việt Nam lẫn Ấn Độ cải thiện được năng lực cạnh tranh của hai nước", nhà phân tích công nghệ Dan Wang của Gavekal Dragonomics nhận xét.

Trong quá khứ, Apple tập trung vào xây dựng chuỗi cung ứng lấy Trung Quốc làm trọng tâm. Song vài năm qua, dù tránh đưa ra một động thái qui mô lớn, Apple vẫn cố gắng tìm kiếm các giải pháp thay thế.

Nhận được hỗ trợ chính sách từ Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, Apple đang tiếp tục gia tăng công suất iPhone tại Ấn Độ thông qua các đối tác lắp ráp.

Petragon, hãng lắp ráp iPhone mới nhất vừa dịch chuyển đến Ấn Độ, hồi đầu tháng 11 tuyên bố họ sẽ đầu tư 11 tỉ rupee (khoảng 150 triệu USD) vào chi nhánh Ấn Độ và sẽ bắt đầu sản xuất ở đó sớm nhất là vào cuối năm 2021.

Tại quê nhà, Apple đã vận động chính phủ Mỹ hỗ trợ sản xuất chip trong nước với các gói giảm thuế. TSMC, nhà cung ứng chip chính của Apple, đang lên kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất chất bán dẫn ở Arizona, dù qui mô và công nghệ khiêm tốn của nhà máy này cho thấy ban đầu có thể họ sẽ chỉ phục vụ các khách hàng nhỏ hơn.

Ngoài Apple, Google đã yêu cầu Foxconn lắp rắp các linh kiện quan trọng của máy chủ tại Wisconsin. Foxconn dự kiến sẽ sản xuất hàng loạt vào quí I/2021.

Đầu tháng 11, Pegatron cho biết công ty cũng có kế hoạch thiết lập cơ sở sản xuất tại Mỹ để phục vụ các khách hàng khác.

Wistron, một nhà sản xuất theo hợp đồng khác của Đài Loan, chuyên xử lí các đơn hàng iPhone cũng như máy tính xách tay và máy chủ cho các khách hàng Mỹ khác. Đầu tháng này, Wistron nói họ dự định sẽ bổ sung công suất tại Mexico và Đài Loan.

Theo Bloomberg, Wistron cũng đang mua lại một nhà máy của Western Digital ở Malaysia. Tháng 3 năm nay, Chủ tịch Simon Lin cho biết phân nửa công suất của Wistron có thể được bố trí bên ngoài Trung Quốc sớm nhất vào năm 2021.

Hãng chế tạo Đài Loan trên cho biết công suất tại Việt Nam đang tăng lên và công ty xem Ấn Độ là một địa điểm chiến lược trong thập kỉ tới do qui mô thị trường và nguồn nhân lực lớn của đất nước Nam Á này.

Thuế quan của ông Trump đối với hàng hóa Trung Quốc cũng buộc các công ty nước ngoài khác phải tư duy lại về hoạt động sản xuất. Nintendo (Nhật Bản) đã yêu cầu Sharp sản xuất máy chơi game Switch đình đám của họ tại Malaysia và trước đó đã đề nghị đối tác lắp ráp Foxconn Technology cung cấp các điểm sản xuất thay thế Trung Quốc.

Trong khi đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu, Apple cũng đang tăng cường liên kết với các nhà sản xuất địa phương của Trung Quốc để phục vụ thị trường tỉ dân.

Tháng 7 năm nay, Luxshare Precision Industry của Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận mua lại cơ sở sản xuất iPhone của Wistron tại Trung Quốc. Nhờ đó, Luxshare trở thành công ty đại lục đầu tiên lắp ráp thiết bị cầm tay của Apple.

BYD Electronic International, một công ty đại lục khác, cũng đang chia nhỏ các đơn hàng iPad với Foxconn và Compal Electronics. Trong khi Luxshare và một công ty đồng hương khác là GoerTek chịu trách nhiệm sản xuất các đơn hàng AirPods.

Nhà phân tích Wang của Gavekal lưu ý, quá trình dịch chuyển chuỗi cung ứng cần thêm thời gian và "Trung Quốc vẫn sẽ là một trung tâm sản xuất thiết bị điện tử lớn trong ít nhất 5 năm tới".